فرش یکی از ملزومات زندگی ایرانیان است و جزو کالاهای تقریبا گران هم محسوب میشود به همین خاطر نگهداری از آن و مطلع بودن از روش‌های جلوگیری کردن از پوسیدن فرش‌ها اهمیت زیادی دارد.

متاسفانه پوسیدگی فرش، آسیبی است که به سختی قابل ترمیم است و کاری هزینه‌بر است. بنابراین باید خیلی مراقب باشید که فرش شما دچار پوسیدگی نشود.

فرش، هنر دست ایرانیان از زمان‌های بسیار دور تا به امروز باقی مانده است و هیچگاه علاقه مردم به آن کم نشده است. معمولا از الیاف پنبه، پشم و در بعضی موارد از ابریشم برای بافت آن استفاده می‌شود.

فرش‌ها به دو گونه ماشینی و دستباف تقسیم می‌شوند که نوع دستباف گران‌تر است و سابقه بیشتری هم در ایران دارد.

این فرش‌ها معمولا در زیر پا قرار می‌گیرند اما نوع دیگری از فرش که این روزها بسیار مرسوم شده است، نیز وجود دارد که تابلوفرش نام دارد. اینگونه فرش به علت نحوه نگهداری آن، بسیار کمتر مشمول پوسیدگی می‌شود. به همین خاطر ما پوسیدگی دو نوع اول را در این مقاله بیشتر مورد بررسی قرار داده‌ایم.

پوسیدگی فرش در نوعی که جنس نخ آن از پنبه باشد، بیشتر است. دقت داشته باشید که باید همیشه مرتبا فرش‌ها را بررسی کنید چون معمولا زمانی فرش بوی نم از خود ساطع میکند که دیگر کار از کار گذشته و دچار پوسیدگی شده است.

جلوگیری از پوسیدگی فرش سبب افزایش طول عمر فرش میشود در نتیجه در هزینه‌های شما صرفه جویی میشود و از این جهت حائز اهمیت است.

عوامل پوسیدن فرش‌ها

وقتی تار و پود فرش دچار آسیب شود، گفته میشود که فرش پوسیده شده است.

این آسیب می‌تواند شامل کپک زدن، خوردگی و پارگی و یا حتی شل شدن ساختار آن شود. وقتی که شما میفهمید چه عاملی باعث پوسیدگی فرش شما شده است افسوس می‌خورید چونکه متوجه می‌شوید چقدر راحت می‌توانستید از پوسیدگی فرش خود جلوگیری کنید.

عواملی که معمولا باعث پوسیدگی فرش‌ها میشوند، این موارد هستند:

• قرار گرفتن فرش در معرض رطوبت زمین به مدت طولانی

  در اینجا می خوانید:

  Toggle

قبل از اینکه داخل اتاقی فرشی را پهن کنید، به دقت کف زمین را بررسی کنید تا کاملا خشک باشد و نشتی آب به علت عبور لوله آب درآنجا وجود نداشته باشد. همچنین در کناره‌های دیوار، ممکن است به علت تخریب نمای بیرونی ساختمان، آب برف و باران به دیوار ساختمان نفوذ کرده و در نتیجه بعد از مدتی بخش داخلی ساختمان هم در همان قسمت نزدیک دیوار دارای رطوبت خواهد شد. در آن قسمت نباید فرش قرار بگیرد چراکه دچار پوسیدگی خواهد شد.

فرش به رطوبت بسیار حساس است و با جرعت می‌توان گفت قوی‌ترین عامل تخریب و پوسیدگی فرش، رطوبت طولانی مدت است.

• قرار گرفتن فرش در محیط تاریک و هوای مرطوب

توجه داشته باشید که گاهی خود زمین خیس نیست، بلکه محیط دارای رطوبت و نم است و نور خورشید به اندازه کافی به فرش نمی‌رسد. البته نور شدید خورشید هم به فرش آسیب زده و باعث کمرنگ شدن آن و حتی ایجاد پوسیدگی میشود. اما قرار گرفتن طولانی مدت فرش در محیط تاریک و دارای رطوبت هوا هم باعث پوسیدگی آن میشود. بنابراین باید یک شرایط نرمال برای فرش وجود داشته باشد.

• فشار بیش از حد به فرش

گاهی قرار گرفتن اجسام سنگین مانند مبلمان، میزها و کمدها روی فرش، باعث میشود فشار زیادی به فرش وارد شده و تار و پود آن دچار آسیب دیدگی و پوسیدگی شود. تا حد امکان از این کار جلوگیری کنید.

نحوه جلوگیری کردن از پوسیدن فرش‌ها

برای اینکه از فرش‌های خانه مراقبت کنید و آنها را در معرض پوسیدگی قرار ندهید به توصیه‌هایی که در این آموزش می‌کنیم دقت کنید.

سعی کنید فرش از شوفاژ فاصله داشته باشد. ساز و کار شوفاژ به گونه‌ای است که آب گرم درون آن در جریان است و گرمایی که تولید میکند یک گرمای خشک نیست و مقداری رطوبت دارد. همچنین شوفاژها معمولا بعد از چندسال دچار آسیب شده و مقداری نشتی پیدا میکنند. در نتیجه مقداری آب با فرش تماس پیدا میکند و سبب پوسیدگی آن میشود.

پس تا حد امکان طوری چیدمان فرش خانه خود را انجام بدهید تا از شوفاژ فاصله مناسبی داشته باشد.

مورد دیگر درمورد گلدان‌ها خصوصا گلدان‌های بزرگ است. به هیچ وجه گلدان را روی فرش قرار ندهید. همچنین بهتر است گلدان را روی میزی که روی فرش قرار دارد هم قرار ندهید، با اینکه گلدان مستقیما با فرش در تماس نیست اما در حین آبیاری به گیاه، ممکن است هربار مقداری آب روی فرش بریزد.

گلدان‌ها را در قسمت‌هایی از خانه قرار بدهید که با فرش فاصله دارند.

فرش را در آشپزخانه استفاده نکنید. در آنجا از انواع موکت استفاده کنید. فرش در آشپزخانه هرچقدر هم که احتیاط کنید دچار پوسیدگی میشود چون هم امکان ریزش موارد غذایی به دفعات زیاد، روی آن وجود دارد و هم اینکه محیط آشپزخانه به خاطر به جوش آمدن آب و مایعات دارای رطوبت است. هوای یخچال نیز هربار که در آن باز میشود، مقداری رطوبت را به سمت فرش شما میفرستد.

همچنین فرش را در مقابل دستشویی پهن نکنید، سعی کنید چیدمان فرش‌های خانه خود را طوری انجام بدهید که با دستشویی یک الی دو متر فاصله داشته باشند و از موکت‌ها و پادری‌ها در مقابل درب جلوی دستشویی استفاده کنید که رطوبت پا را به خود جذب کنند.

سایر نکات جلوگیری کردن از پوسیدن فرش‌ها:

فرش‌های منزل را هرسال یا هرچندسال یک بار بهتر است جا‌به‌جا کنید. تغییر چیدمان آنها باعث میشود که جریان هوا در آنها تغییر کرده و چندلحظه‌ای پشت فرش، نور و هوا بخورد.

کف زمین را بررسی کنید. سنگ‌هایی که از هم فاصله دارند باید درزگیری شوند، چون این درزها محل مناسبی برای تجمع باکتری، قارچ و کپک هستند.

فرش‌ها را روی هم نیاندازید، این کار باعث میشود نور به فرش زیری نرسد و احتمال پوسیدگی را بالا می‌برد.

زمانی که غذا یا مایعات روی فرش ریخته میشود فورا تمیز کرده و فرش را در موقعیتی قرار بدهید که خشک شود.

از شوینده‌های قوی مانند وایتکس برای شستشوی فرش استفاده نکنید چون به مرور سبب پوسیدن فرش میشوند.

اگر روی فرش برای محافظت و تمیزماندن پارچه انداخته‌اید، مراقب باشید که پارچه اگر خیس شد باید آن را برداشته و اجازه دهید فرش خشک شود. همچنین پارچه‌ کثیف شده بر روی فرش باعث میشود احتمال پوسیدن فرش بالا برود. این کار به علت جلوگیری از دریافت نور خوشید، چندان توصیه نمیشود و برای محیط‌هایی که نور خورشید شدید است یا کودک در منزل وجود دارد انجام میشود.

از کجا بفهمیم که فرش پوسیده است؟

ممکن است این سوال در ذهن شما ایجاد شده باشد که اصلا از کجا متوجه شویم که فرش ما پوسیده شده یا در آستانه پوسیدگی قرار دارد؟

بهترین روش حافظت از فرش‌ها و جلوگیری کردن از پوسیدن فرش‌ها این است که دائما آن را چک کرده و با مشاهده رطوبت، آن را سریعاً خشک و تمیز کرده تا از خطر پوسیدگی نجات دهید.

بسیاری از افراد که دچار این مشکل میشوند، معمولا زمانی برای ترمیم فرش اقدام می‌کنند که فرش پاره شده است. دلیل آن این است که مرتبا فرش‌های خود را بررسی نمی‌کنند، و وقتی که کاملا پوسیدگی در آن مشهود و چشمگیر میشود متوجه آن می‌شوند.

اما خب، چگونه نشانه‌های پوسیدگی را تشخیص بدهیم؟

به فرش خصوصا قسمت پشت آن خوب دقت کنید. وقتی فرشی دچار پوسیدگی میشود از نظر ظاهری کاملا مشخص است اما با این حال اگر بخواهید در مراحل اولیه پوسیدگی فرش متوجه آن بشوید، یکی از روش‌ها این است که یک سوزن وارد بافت فرش کنید، تار و پود آن در پشت فرش، نباید هیچ تغییری کند، اما اگر تغییری کرد یا با سوزن زدن آسیب دید یعنی فرش دچار پوسیدگی شده است.

از علائم فرش در حال پوسیدن؛ شل شدن بافت فرش و ایجاد لکه‌های تیره در پشت فرش است. پشت فرش به علت اینکه رنگ روشن‌تری دارد، علائم پوسیدن را بهتر و واضح‌تر نشان میدهد.

اگر مشاهده کردید که فرش به پوسیدگی دچار شده است، به سراغ اقدامات بعد از پوسیدگی که در ادامه گفته میشوند بروید. با این اقدامات می‌توان پوسیدگی را کمتر و اگر در مراحل اولیه باشد، حتی از بین برد.

اقدامات بعد از پوسیدگی فرش

اگر فرش شما دچار پوسیدگی شده یا اینکه در حال پوسیدن است، باید فورا وارد عمل شوید.

ابتدا سریعا عامل پوسیدگی را رفع کنید.

اگر فرش در جای مرطوبی قرار دارد، به آرامی و با احتیاط آن را جا‌به‌جا کنید و در جایی قرار بدهید که نور خورشید به آن بخورد.

به هیچ وجه فرشی که دچار پوسیدگی شده را تا نکنید چون باعث پارگی فرش میشود. بلکه آن را لوله کنید. در اسباب کشی منزل نیز به جای اینکه فرش‌ها را تا کنید، آنها را لوله کنید.

اگر ماده‌ای غذایی یا مایعی روی آن ریخته شده است آن را به آرامی پاک کنید. برای پاک کردن آن از شوینده‌های ضعیف مثل ترکیب شامپو فرش با آب استفاده کنید و فورا هم آن را خشک کنید. برای خشک کردن از سشوار با درجه حرارت کم استفاده کنید، چون حرارت بالا ریسک سوزاندن فرش را به همراه دارد. یا اینکه در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار بدهید تا آن قسمت کاملا خشک شود. 

اگر می‌خواهید از نور خورشید برای خشک کردن فرش استفاده کنید بهتر است آن را به پشت مقابل نور خورشید قرار بدهید. چون طرف رویی فرش با نور شدید خورشید دچار رنگ پریدگی میشود. 

همچنین سایر قسمت‌هایی که خشک هستند را با پارچه‌ای بپوشانید تا نور خورشید به آن قسمت‌ها نتابد.

اگر فرش دچار کپک زدگی شده است باید حتما از شوینده برای رفع آن استفاده کنید و سپس طبق آنچه گفته شد برای خشک کردن فرش اقدام کنید.

در نهایت بعد از خشک شدن فرش و انجام مراحلی که گفته شد، اگر پوسیدگی هنوز مشهود است، آن را برای ترمیم به قالیشویی‌ها بسپارید.

پوسیدگی فرش به دو نوع است: عمقی و سطحی.

درصورتی که پوسیدگی سطحی باشد با انجام کارهایی که گفته شد می‌توانید آن را برطرف کنید اما اگر عمقی باشد که معمولا باعث پارگی فرش نیز میشود، باید برای مرمت آن اقدام جدی صورت بگیرد.

تاثیر شستن فرش در جلوگیری کردن از پوسیدن فرش‌ها

در این مقاله سعی کردیم روش‌های جلوگیری کردن از پوسیدن فرش‌ها را به دقت شرح بدهیم. اکنون یک نکته دیگر که ممکن است از چشم شما دور مانده باشد را بررسی می‌کنیم.

شما هرچقدر هم که مواظب فرش‌های خانه خود باشید، بعد از چندسال آلودگی کف پاها و تعرق پا، همچنین ریختن موادغذایی روی آن شرایط را برای رشد کپک و باکتری‌ها فراهم میکند. بنابراین بسیار مهم است که فرش‌های خود را هرسال یا نهایتا هر دو سه سال یک بار به یک قالیشویی مطمئن سپرده تا کاملا تمیز شوند.

در واقع عدم شستشوی فرش برای مدت طولانی، ممکن است باعث پوسیدگی آن بشود، حتی اگر در یک مکان دارای رطوبت قرار نداشته باشد.

البته شستن فرش ممکن است به خودی خود نیز سبب پوسیدگی بشود، آن هم در صورتی که از شوینده‌های بسیار قوی استفاده شود. شوینده‌هایی که به تار و پود فرش آسیب میزنند. بنابراین برای شستن فرش باید از مواد شوینده مناسب فرش استفاده کرد.

خشک شدن قالی نیز تاثیر مهمی در پوسیدگی آن دارد. اگر شما این کار را در خانه انجام بدهید، ممکن است نتوانید به خوبی آن را خشک کنید، درنتیجه شرایط برای پوسیدگی فراهم میشود. بنابراین سپردن فرش به قالیشویی کار بهینه‌تری است.

فرش باید بعد از شستشو به خوبی آب گیری و خشک شود چون رطوبت مانده در فرش به آسیب دیدگی و پوسیده شدن آن منجر خواهد شد.

برخی از افراد برای اینکه فرش را جا‌به‌جا نکنند یا چون مکان مناسبی جهت شستشوی فرش در اختیار ندارند، اقدام به مالیدن آب و کف روی فرش کرده و به صورت سطحی آن را تمیز می‌کنند. این کار اشتباه است و باعث پوسیدگی فرش میشود.

قالیشویی گلبرگ به عنوان بهترین قالیشویی در تهران، حضور فعالی در مناطق مختلف این شهر دارد، اگر به دنبال قالیشویی در عباس آباد و یا قالیشویی در سهروردی هستید، با خیال راحت می‌توانید کار خود را به این قالیشویی با تجربه و حرفه‌ای بسپارید و نگران هیچ چیز نباشید.

رفوگری فرش نیز یکی از خدماتی است که به ترمیم و بازسازی فرش‌های پوسیده می‌پردازد. گلبرگ همچنین به عنوان یک قالیشویی نمونه در منطقه سیدخندان هم فعالیت دارد. این قالیشویی توصیه‌های لازم درخصوص پوسیدگی فرش را به مشتریان خود ارائه کرده و به آنها کمک میکند تا از این سرمایه ایرانی به خوبی محافظت کنند.